ການກຳເນີດພຣະພຸດທະສາດສະໜາໃນປະເທດລາວ (ແບບຫຍໍ້)

ການກຳເນີດພຣະພຸດທະສາດສະໜາໃນປະເທດລາວ

ບົດຄວາມໂດຍ: ພຣະອາຈານ ວົງເພັດ ພູມໜໍ່ສະຫວັນ, ບົດຈົບຊັ້ນ ຫົວຂໍ້: ບົດບາດ ແລະ ໜ້າທີ່ຂອງພຣະສົງ ໃນການເຜີຍແຜ່ສີລະທັມ.

==============================

ສາດສະໜາພຸດ ກຳເນີດມາຈາກເຈົ້າຊາຍອົງໜຶ່ງ ຊຶ່ງມີນາມວ່າ “ ເຈົ້າຊາຍສີທັດຖະ ’’ ແຫ່ງເມືອງກະບິນລະພັດ ປະເທດອິນເດຍ ເຈົ້າຊາຍໄດ້ສົມຣົດ ( ແຕ່ງງານ ) ກັບນາງພິມພາ ຕອນອາຍຸ 17 ພັນສາ ( ປີ ). ຕໍ່ມາອາຍຸໄດ້ 29 ປີ ຈຶ່ງອອກບວດເປັນສຳມະນະເພື່ອສະແຫວງຫາໂມກຂະທຳ ໃຊ້ເວລາໃນການສຶກສາໂມກຂະທຳເປັນເວລາ 6 ພັນສາ ( ປີ ) ຈຶ່ງຕັດສະຮູ້ເປັນພຣະພຸດທະເຈົ້າ ແລ້ວຈຶ່ງປະກາດສາດສະໜາພຸດຂຶ້ນ ພຣະພຸດທະເຈົ້າປະກາດສາດສະໜາໄດ້ 45 ພັນສາ ( ປີ ) ຈຶ່ງປະຣິນິພພານ ( ມໍລະນາພາບ ) ລວມອາຍຸສາໄດ້ 80 ພັນສາ. ການກຳເນີດຂຶ້ນຂອງພຣະພຸດທະເຈົ້າ ແລະ ພຣະພຸດທະສາດສະໜານັ້ນ ນຳມາຊຶ່ງສັນຕິສຸກແກ່ຊາວໂລກທັງມວນ ອຸດົມການຂອງພຣະພຸດທະສາດສະໜາກໍ່ເປັນໄປເພື່ອສ້າງສັນຕິສຸກໃຫ້ແກ່ຊາວມະນຸດຊາດ ດັ່ງພຸດທະວາຈານະທີ່ຕັດສອນພຣະອໍຣະຫັນສາວົກຈຳນວນ 50 ຮູບ ( ອົງ ) ເມື່ອຄາວສົ່ງພຣະສາວົກໄປປະກາດພຣະສາດສະໜາ “ ພວກທ່ານຈົ່ງເດີນທາງໄປເພື່ອປະໂຫຍດ ເພື່ອຄວາມ ສຸກແກ່ຄົນຈຳນວນຫຼາຍ ເພື່ອອະນຸເຄາະຊາວໂລກ ເພື່ອປະໂຫຍດ ເພື່ອຄວາມສຸກແກ່ມະນຸດທັງຫຼາຍ” ນັບຕັ້ງແຕ່ຄັ້ງພຸດທະການ ພຣະພຸດທະສາດສະໜາໄດ້ເຜີຍແຜ່ຈາກຊົມພູທະວີບ ( ອິນເດຍ ) ໄປສູ່ດິນແດນຕ່າງໆ ເຊິ່ງຢູ່ໃກ້ຄຽງກ່ອນ ຫຼັງຈາກນັ້ນກໍ່ເຜີຍແຜ່ໄປສູ່ພູມມີພາກຕ່າງໆທົ່ວໂລກ ໂດຍຫຼັກທັມຄຳສັງສອນຂອງພຣະພຸດທະສາດສະໜາໄດ້ຮັບການຍອມຮັບວ່າເປັນຫຼັກສາກົນ ບໍ່ແບ່ງແຍກເຊື້ອຊາດ ສີຜີວ. ຖ້າບຸກຄົນໃດມີຄວາມເຊື່ອໝັ້ນສັດທາ ແລະ ປະຕິບັດຕາມຫຼັກຄຳສອນແລ້ວ ຍ່ອມຈະເຂົ້າເຖິງຄວາມສຸກທີ່ແທ້ຈິງຂອງຊີວິດໄດ້ເຊັ່ນກັນ. ຫຼັກທັມຄຳສັງສອນຂອງພຣະພຸດທະສາດສະໜາ ນອກຈາກສອນເນັ້ນເລື່ອງການພັດທະນາຕົນແລ້ວ ຍັງສອນໃຫ້ຮູ້ຈັກການສ້າງປະໂຫຍດສຸກແກ່ຜູ້ອື່ນ ຂະນະດຽວກັນກໍ່ຍັງມີສ່ວນຊ່ວຍສ້າງອະຣິຍະທັມ ແລະ ສ້າງຄວາມສຸກໃຫ້ແກ່ໂລກອີກດ້ວຍ.

ປະຊາຊົນໃນອານາຈັກລາວລ້ານຊ້າງກ່ອນພະເຈົ້າຟ້າງຸ່ມ ຄືກ່ອນ ຄ.ສ 1359 ນັບຖືພຣະພຸດ ທະສາດສະໜາມະຫາຍານນິກາຍຕັນຕຣິກ ຕາມຢ່າງຂອມ ຫຼື ຂະເໝນບູຮານຄຽງຄູ່ກັບລັດທິແຖນຟ້າ ຫຼື ຜີໄທ້ ໂດຍສະເພາະນະຄອນຊຽງທອງ ລັດທິແຖນຟ້າເປັນສາດສະໜາປະຈຳສຳນັກ ຈົນມີຂໍ້ກຳນົດໄວ້ວ່າ ກະສັດທຸກອົງແຫ່ງວົງຂຸນລໍຕ້ອງທຳພິທີລ້ຽງຜີໄທ້ຜີແຖນ ຖ້າຝ່າຝື່ນບໍ່ເຮັດແລ້ວ ບ້ານເມືອງບໍ່ຢູ່ເຢັນເປັນສຸກຈະຫຼົ້ມຈົມ ພຸດທະສາດສະໜາມະຫາຍານນິກາຍຕັນຕຣິກ ຫຼື ມັນຕະຍານ ສົ່ງເສີມໃຫ້ເຄົາລົບສິ່ງສັກສິດຢູ່ແລ້ວ ດັ່ງນັ້ນລັດທິແຖນຟ້າຈຶ່ງເຂົ້າກັນໄດ້ດີກັບສາດສະໜານິກາຍນີ້ ຫຼັກຖານສະແດງວ່າ ປະຊາຊົນໃນອານາຈັກລາວລ້ານຊ້າງກ່ອນເຈົ້າຟ້າງຸ່ມ ນັບຖືພຣະພຸດທະສາດສະໜານັ້ນ.

ມູນເຫດທີ່ພຣະພຸດທະສາດສະໜາລັດທິຫິນະຍານລັງກາວົງ ມີອິດທິພົນຕໍ່ຊາວແຫຼມອີນດູຈີນໃນສັດຕະວັດທີ 13 ນັ້ນ ເລື່ອງມີຢູ່ວ່າ ປະມານປີ ຄ.ສ 1153 ພະເຈົ້າປະຣັກກຣົມພາທຸກກະສັດຂອງປະເທດລັງກາ ໄດ້ຟື້ນຟູພຣະພຸດທະສາດສະໜາເປັນການໃຫຍ່ ໂດຍນິມົນພຣະມະຫາກັສປະເຖຣະເປັນປະທານທຳສັງຄະຍະນາເທື່ອທີ 7 ຂອງຝ່າຍໄຕ້ ແລ້ວຈັດວາງລະບຽບຂໍ້ກຳນົດຢ່າງເຄັ່ງຄັດໃຫ້ພຣະພິກສຸສາມາເນນປະພຶດປະຕິບັດທົ່ວປະເທດລັງກາ ກິດຕິສັບ ( ສຽງລືຊາ ຍ້ອງຍໍສັນລະເສີນ, ສຽງຊາລື ) ວ່າພຣະສົງລັງກາເຄັ່ງຄັດຕໍ່ພຣະວິໃນເປັນພຣະບໍລິສຸດແທ້ ແຜ່ກະຈາຍໄປສູ່ປະເທດຕ່າງໆ ແຫຼມອິນດູຈີນມີປະເທດພະມ້າ, ໄທ, ລາວ ແລະ ຂະເໝນ ພຣະສົງຊາວປະເທດເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ໄປສຶກສາຮ່ຳຮຽນທີ່ປະເທດລັງກາ ແລ້ວນຳເອົາແນວຄວາມຄິດຂອງພຣະສົງລັງກາມາເຜີຍແຜ່ໃນປະເທດຂອງຕົນກໍ່ມີຫຼາຍຮູບ ແລະ ພຣະສົງຊາວລັງກາເອງກໍ່ມັກເດີນທາງໄປ-ມາເພື່ອເຜີຍແຜ່ພຣະພຸດທະສາດສະໜາໃນປະເທດເຫຼົ່ານີ້.

ສຳລັບປະເທດລາວເຮົາ ໄດ້ພຣະສົງຊາວລັງກາ ແລະ ພຣະເຖຣະຖືລັດທິລັງກາວົງມາຈາກປະເທດກຳປູເຈຍ ດັ່ງມີເລື່ອງກ່າວໄວ້ດັ່ງນີ້:

ພະນາງແກ້ວເກງຢາ ພະອັກຄະມະເຫສີຂອງພະຍາເຈົ້າຟ້າງຸ່ມ ປະທັບຢູ່ນະຄອນຊຽງທອງ ທອດພະເນດເຫັນໄພ່ຟ້າຂ້າແຜ່ນດິນ ເຄົາລົບນັບຖືຜີຟ້າຜີແຖນກໍ່ເກີດການສັງເວດພະໄທ ເພາະນາງເຫຼື້ອມໃສໃນພຣະພຸດທະສາດສະໜາລັດທິຫິນະຍານແບບລັງກາວົງ ເມື່ອມາຢູ່ຊຽງທອງບໍ່ມີໂອກາດໄດ້ທຳບຸນໃຫ້ທານ ຮັກສາສີນ ຟັງເທດເລີຍ ເຖິງແມ່ນວ່າປະຊາຊົນຈະນັບຖືພຣະພຸດທະ ສາດສະໜາ ກໍ່ເປັນລັດທິມະຫາຍານນິກາຍຕັນຕຣິກ ສົ່ງເສີມແຕ່ໃຫ້ໄຫວ້ນົບສິ່ງສັກສິດທັງຫຼາຍ ເຊິ່ງຜິດຕໍ່ລັດທິຫິນະຍານແບບລັງກາວົງ ເຊິ່ງສົ່ງເສີມໃຫ້ປະພຶດປະຕິບັດຕາມຫຼັກທຳອັນແທ້ຈິງ ພະນາງ ຈຶ່ງສະເໜີແນະ ພະຍາເຈົ້າຟ້າງຸ່ມໃຫ້ສົ່ງຄະນະທູດໄປຂໍເອົາພຣະພຸດທະສາດສະໜາ ລັງກາວົງມາຈາກນະຄອນທົມ ທີ່ ປະເທດກຳປູເຈຍ ພະຍາເຈົ້າຟ້າງຸ່ມຈຶ່ງໄດສົ່ງຄະນະທູດຄົນໜຶ່ງໄປເຊີນ ໂດຍມີພະລາຊາສານ ແລະ ເຄື່ອງບັນນາການ ມີເງິນສາມແສນ, ຄຳສາມໝື່ນ ແລະ ແກ້ວນ້ຳຄັ່ງ ແກ້ວຈອມເພັດໄປຖວາຍພະເຈົ້ານະຄອນທົມ ຜູ້ເປັນພໍ່ເຖົ້າພະເຈົ້ານະຄອນກຳປູເຈຍ ຊົງຮັບຂ່າວໃນພະລາຊາສານຂອງພະຍາຟ້າງຸ່ມ ກໍ່ໍຊົງດີພະໄທເປັນອັນຍິ່ງຈຶ່ງແຕ່ງຕັ້ງຄະນະທຳມະທູດນຳເອົາພຣະໄຕຣປີດົກ ແລະ ພຣະບາງຂຶ້ນມານະຄອນລ້ານຊ້າງ ຄະນະທຳມະທູດປະກອບດ້ວຍທ່ານເຫຼົ່ານີ້:

1. ພຣະມະຫາ ປາສມັນ ເປັນປະທານ

2. ພຣະມະຫາ ພະລະລັງກາ

3. ພຣະມະຫາ ເທພລັງກາ

4. ພຣະມະຫາ ນົມປັນຍາ

ທີ່ມາພ້ອມພຣະພິກຂຸທັງ 4 ນີ້ມີ

Ø ພຣະພິກຂຸເຖົ້າ 5 ອົງພ້ອມດ້ວຍ:

Ø ທ່ານ ສາຣະຄອນ

Ø ທ່ານ ຊຽງເພົາ

Ø ທ່ານ ລາຫຸນ

Ø ທ່ານ ໂພທາ

Ø ອາຈານ ຍານນ້ອຍ

Ø ອາຈານ ສຸເມທາ

Ø ອາຈານ ທຳມະຈູງວາ

Ø ອາຈານ ສຸເພທາ

Ø ທ່ານ ນໍຣະສິງ

Ø ທ່ານ ນໍຣະສານ

Ø ທ່ານ ນໍຣະນາຣາຍ

Ø ທ່ານ ນໍຣະເດດ

ທ່ານທັງ 4 ທີ່ກ່າວມາຂ້າງຫຼັງນີ້ຄື ນໍຣະສິງ, ນໍຣະສານ, ນໍຣະນາຣາຍ ແລະ ນໍຣະເດດ ເປັນນັກປາດປະຈຳລາຊາສຳນັກແຫ່ງນະຄອນກຳປູເຈຍ ທີ່ພະເຈົ້ານະຄອນກຳປູເຈຍສົ່ງມາປະຈຳໂຕ ພຣະນາງແກ້ວເກງຢາ ພ້ອມດ້ວຍບໍລິວານ ຄົນລະ 1.000 ລວມກັນເປັນ 4.000 ຄົນ.

ພະເຈົ້າຟ້າງຸ່ມ ມະຫາຣາຊ ໄດ້ທ້ອນໂຮມອານາຈັກລາວລ້ານຊ້າງໃນປີ ຄ.ສ 1353 ( ພ.ສ 1896 ) ຫລັງຈາກທ້ອນໂຮມອານາຈັກລາວລ້ານຊ້າງເປັນເວລາ 4 ປີແລ້ວກໍໄດ້ນຳເອົາພຣະພຸດທະສາດສະໜາເຂົ້າມາສູ່ລາວໃນປີ ຄ.ສ 1357 ( ພ.ສ 1900 )

ບົດຄວາມໂດຍ: ພຣະອາຈານ ວົງເພັດ ພູມໜໍ່ສະຫວັນ

===============================

ເອກະສານອ້າງອີງ

1. ເອກະສານອ້າງອີງຈາກ ບົດສະຫຼຸບໂຄງການບັນພະຊາສາມະເນນທົ່ວປະເທດປະຈຳປີ ພ.ສ 2553.

2. ເອກະສານອ້າງອີງຈາກ ປຶ້ມທັມມະເພີ່ມພະລັງຊີວິດ ຈັດພິມໂດຍໜ່ວຍງານເຜີຍແຜ່ສີລະທັມນະຄອນຫຼວງ ທີລະນຶກໃນວັນສະເຫຼີມສະຫຼອງວຽງຈັນເປັນນະຄອນຫຼວງ 450 ປີ ແລະ ງານບຸນນະມັດສະການພະທາດຫຼວງ ປະຈຳປີ ພ.ສ 2553 ( ໜ້າ 79 - 87 )

3. ເອກະສານອ້າງອີງຈາກ ບົດລາຍງານ ພຣະ ອານຸສອນ ( ຄ.ສ 2010 ) ສຶກສາກ່ຽວກັບບັນຫາການຂະຫຍາຍຕົວຂອງຮ້ານບັນເທີງໃນຕົວເມືອງວຽງຈັນ ແລະ ການມົ້ວສຸມຂອງນັກຮຽນມັດທະຍົມປາຍ.

4. ເອກະສານອ້າງອີງຈາກ ບົດວິທະຍານິພົນ ພຣະມະຫາ ນະຣົງສັກດີ ໂສພະນະສິດທິ ( ໂສພາ ) ( ພ.ສ 2548, ຄ.ສ 2005 ) ສຶກສາກ່ຽວກັບ ບົດບາດການເຜີຍແຜ່ພຸດທະທັມຂອງພຣະທັມປະຣິຍັດເວທີ.

5. ເອກະສານອ້າງອີງຈາກ ບົດວິທະຍານິພົນ ພຣະ ບັນຈົບ ທິຣະວັງໂສ ( ສີແພງມະນະ ) ( ພ.ສ 2549, ຄ.ສ 2006 ) ສຶກສາກ່ຽວກັບ ບົດບາດ ແລະ ຜົນງານການເຜີຍແຜ່ພຣະພຸດທະສາດສະໜາ ຂອງພຣະມະຫາ ພິມພາ ທິນນະທັມໂມ.

6. ເອກະສານອ້າງອີງຈາກ ວັດຈະນານຸກົມ ພາສາລາວ ເຊິ່ງຄົ້ນຄ້ວາ ຮິບໂຮມ ຮຽບຮຽງ ຂຽນໂດຍ: ສີວຽງແຂກ ກອນນິວົງ ( ກົມພິມຈ່ຳໜ່າຍ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ 2005 ).

About ສຽງທັມvoice

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.